Dụ muỗi gây bệnh sốt rét đến hút máu chính mình
Huyện Khánh Vĩnh là địa phương chiếm hơn 95% số ca mắc bệnh sốt rét của toàn tỉnh Khánh Hòa. Trong đó, một số xã ở Khánh Vĩnh đang là điểm nóng của bệnh sốt rét như xã Khánh Thượng, Khánh Phú…
Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa, từ đầu năm đến nay, toàn huyện Khánh Vĩnh có 45 ca mắc sốt rét, trong đó xã Khánh Thượng chiếm 12 ca, xã Khánh Phú 20 ca…
Nhiều cán bộ, nhân viên y tế của Khoa Ký sinh trùng – Côn trùng (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa) đang dùng thân mình ‘làm mồi’ dụ muỗi ở xã Khánh Thượng (Khánh Vĩnh). Một cán bộ y tế chia sẻ: “Nơi xuất hiện nhiều muỗi truyền bệnh sốt rét nhất đó là những buôn làng giáp với rừng rẫy, chúng tôi phải đến tận nơi. Nhiều lúc, muỗi cắn rất ngứa nhưng chúng tôi không dám động đậy mà cố gắng chịu đựng để muỗi bám vào thật nhiều. Sau đó, dùng đèn pin rọi vào và dùng chiếc ống (bằng nhựa, gỗ hoặc thủy tinh) chụp con muỗi lại. Khi muỗi đã nằm gọn trong ống thì khéo léo bịt kín đầu ống rồi mang về nghiên cứu.
Nhân viên y tế của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa lấy thân mình ‘làm mồi’ dụ muỗi truyền bệnh sốt rét đến hút máu để bắt.
Là người dày dặn kinh nghiệm trong việc dùng thân mình dụ muỗi ở xã Khánh Thượng, Khánh Phú, ThS. Nguyễn Hữu Sinh, Trưởng khoa Ký sinh trùng – Côn trùng (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa) bộc bạch: “Lấy thân mình làm mồi cho muỗi hút máu vào ban đêm để bắt đang là giải pháp hiệu quả ở Khánh Hòa. Muỗi sau khi bắt được đưa vào phòng nghiên cứu để đánh giá tình hình véc-tơ truyền bệnh sốt rét tại vị trí xuất hiện muỗi và các khu vực lân cận.
Đặc trưng của muỗi truyền bệnh sốt rét là chỉ hoạt động vào ban đêm nên thời gian cán bộ, nhân viên y tế vào buôn làng, rừng rẫy lấy thân mình ‘làm mồi’ dụ bắt muỗi thường bắt đầu từ 18 giờ tối đến 1 giờ sáng hôm sau”.
Nhiều điểm xuất hiện muỗi sốt rét là các khu rừng sâu, cán bộ y tế đều phải đi bộ mới đến được điểm nóng.
“Tất cả cán bộ, nhân viên y tế dùng thân mình dụ muỗi đều có nguy cơ mắc sốt rét nên trước khi lấy thân mình dụ muỗi đều phải uống thuốc ngừa bệnh. Từ thực tế những đêm lấy thân mình dụ muỗi, chúng tôi đã tính toán được chính xác thời gian nào muỗi truyền bệnh sốt rét thích đốt người nhất. Từ đó, có cách tuyên truyền cho người dân ở các điểm nóng về sốt rét cách phòng ngừa bệnh. Hầu hết nơi có muỗi sốt rét ở Khánh Hòa đều là vùng sâu, đường xá gập ghềnh, rừng rú rậm rạp nên cán bộ, nhân viên y tế đi dụ bắt muỗi rất vất vả” – ThS. Nguyễn Hữu Sinh chia sẻ.
Hiệu quả từ việc lấy thân mình dụ muỗi
Đánh giá về phương pháp dùng thân người ‘làm mồi’ dụ muỗi để bắt, BS. Tôn Thất Toàn, Phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa khẳng định: “Phương pháp này mang lại hiệu quả rất cao trong việc kìm hãm sự gia tăng ca mắc sốt rét mới. Việc nghiên cứu những con muỗi bắt được giúp ngành y tế địa phương có những đánh giá chính xác về tình hình sốt rét, khu vực có nguy cơ bùng phát sốt rét, qua đó đưa ra các giải pháp giám sát hiệu quả”.
Muỗi bắt về được đưa vào nghiên cứu để tìm ra cách chống bệnh sốt rét hiệu quả.
Cũng theo BS. Tôn Thất Toàn, tuy đã triển khai nhiều giải pháp nhưng việc phòng, chống sốt rét ở Khánh Vĩnh vẫn đang đối diện với nhiều thách thức. Đặc biệt, trên địa bàn huyện này có nhiều công trình xây dựng cầu đường ở khu vực giáp rừng nên nhiều công nhân cũng đã mắc sốt rét.
Bên cạnh đó, muỗi truyền bệnh sốt rét vẫn còn trú ẩn trong rừng rất nhiều, trong khi cuộc sống của người dân lại gắn liền với rừng rẫy nên khó khăn trong việc cắt được nguồn lây.
Trong thời gian tới, ngành y tế địa phương sẽ đẩy mạnh sử dụng các loại hóa chất xua diệt muỗi, kêu gọi người dân phát quang bụi rậm xung quanh nhà, nhà rẫy để tự phòng bệnh sốt rét cho bản thân. Đồng thời, nhân viên y tế sẽ cung cấp cho từng người dân khung giờ muỗi sốt rét đốt người để ai cũng có thể chủ động phòng ngừa.
