PGS.TS. Đỗ Trung Quân (Chủ tịch Hội Nội tiết – ĐTĐ Hà Nội) cho biết, hội chứng Cushing là một bệnh lý nội tiết do rối loạn chức năng vỏ tuyến thượng thận, gây tăng mạn tính hormone glucocorticoid không kìm hãm được. Đây là bệnh lý nội tiết khá thường gặp trong lâm sàng. Thường gặp ở nữ tuổi 25 – 40 tuổi. Ở trẻ em thường gọi là bệnh rối loạn sinh dục thượng thận.
Cushing dẫn đến tình trạng tăng cortisol hoặc nồng độ cortisol trong cơ thể cao bất thường. Tình trạng tăng cortisol liên quan đến Cushing có thể ảnh hưởng đáng kể đến cách cơ thể xử lý chất dinh dưỡng. Những thay đổi về chế độ ăn uống của hội chứng Cushing có thể giúp hạn chế hoặc chống lại một số triệu chứng của bệnh.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người mắc hội chứng Cushing
Chế độ ăn hợp lý giúp quản lý hội chứng Cushing.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý hội chứng Cushing và giảm thiểu các triệu chứng.
Kiểm soát cân nặng: Một trong những triệu chứng đặc trưng của hội chứng Cushing là tăng cân, đặc biệt là ở vùng bụng, mặt và cổ. Chế độ ăn hợp lý giúp kiểm soát cân nặng, giảm mỡ thừa và cải thiện hình thể.
Giảm huyết áp: Người mắc hội chứng Cushing thường có huyết áp cao. Việc hạn chế muối và chất béo bão hòa trong chế độ ăn giúp kiểm soát huyết áp hiệu quả.
Cân bằng đường huyết: Hội chứng Cushing có thể gây ra kháng insulin và tăng đường huyết. Chế độ ăn giàu chất xơ, hạn chế đường và tinh bột giúp ổn định đường huyết.
Giảm cholesterol: Hội chứng Cushing có thể làm tăng cholesterol xấu trong máu. Chế độ ăn lành mạnh giúp giảm cholesterol và bảo vệ tim mạch.
Cải thiện sức khỏe tổng thể: Chế độ ăn cân bằng cung cấp đủ các chất dinh dưỡng cần thiết giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện tâm trạng và giảm mệt mỏi.
2. Các chất dinh dưỡng cần thiết cho người mắc hội chứng Cushing
Canxi và vitamin D: Hội chứng Cushing có thể làm giảm mật độ xương hoặc loãng xương. Những chất dinh dưỡng này rất quan trọng đối với sức khỏe của xương. Vì canxi và vitamin D giúp xương chắc khỏe. Người lớn nên nhắm tới lượng tiêu thụ hàng ngày khoảng 800 mg canxi và 5 đến 15 microgam canxi. vitamin D, với lượng vitamin D hấp thụ tăng dần theo độ tuổi.
Chất xơ: Giúp ổn định đường huyết, tăng cường cảm giác no, cải thiện tiêu hóa và giảm cholesterol.
Kali: Giúp cân bằng lượng natri trong cơ thể, hỗ trợ kiểm soát huyết áp.
Protein: Giúp xây dựng và sửa chữa các tế bào, tăng cường cơ bắp và duy trì khối lượng cơ.
Chất béo không bão hòa: Giúp giảm cholesterol xấu, bảo vệ tim mạch.
3. Thực phẩm nên ăn và nên tránh khi mắc hội chứng Cushing
Thực phẩm giàu canxi tốt cho người mắc hội chứng Cushing.
3.1. Thực phẩm nên ăn
Các loại rau củ quả: Cải xoăn, rau bina, bông cải xanh, nấm, ớt chuông, cà rốt….
Ngũ cốc nguyên hạt: Bánh mì nguyên hạt và bột yến mạch hoặc cắt miếng.
Quả hạch: Hạnh nhân, hạt óc chó, hạt điều…
Các loại đậu: Đậu xanh, đậu thận và đậu đen.
Trái cây: Dâu tây, táo, lê, cam, chuối, quả bơ, mận tây khô…
Các loại cá có dầu: Cá mòi, cá ngừ, cá thu, cá hồi… hoặc sử dụng dầu ô liu.
Protein nạc, chất lượng cao: Cá, trứng và phô mai.
3.2. Thực phẩm nên tránh
Giảm lượng carb
Nồng độ cortisol cao có thể khiến lượng đường trong máu tăng cao, tăng nguy cơ dẫn đến bệnh đái tháo đường. Để giúp kiểm soát điều này nên giảm lượng carbohydrate trong chế độ ăn uống.
Giảm lượng natri
Natri dư thừa có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của Cushing bằng cách tăng huyết áp và gây tăng cân. Vì vậy, hãy cắt giảm natri bằng cách tránh thực phẩm chế biến sẵn (thịt xông khói, thịt bò khô, xúc xích, thịt đóng hộp…) và hạn chế lượng muối thêm vào thực phẩm. Giảm natri giúp kiểm soát tình trạng tăng cân do giữ nước.
Giảm cholesterol
Một triệu chứng phổ biến của Cushing là mức cholesterol cao. Tránh thực phẩm béo như khoai tây chiên, gà rán, đồ nướng, bánh ngọt, bánh rán…
Không uống rượu
Uống rượu nhiều có thể làm hỏng mạng lưới hormone trục vùng dưới đồi-tuyến yên-tuyến thượng thận (HPA), dẫn đến các triệu chứng gần giống với triệu chứng của Cushing. Hội chứng giả Cushing không chỉ làm tăng thêm các triệu chứng của bệnh Cushing hiện tại mà còn khiến việc chẩn đoán và điều trị trở nên khó khăn hơn.
Xem thêm:
